Właściwe Żywienie Starszych Zwierząt: Jaką karmę wybrać dla psa seniora?

Fot. Ossi lat 13. Hodowla PAKA ZWIERZAKA

Każdy właściciel chce aby jego pupil cieszył się zdrowiem i witalnością przez długie lata. Z definicji „Starzenie się” to zmniejszanie zdolności odpowiedzi na stres środowiskowy. Wraz z postępującym procesem starzenia się zmieniają się potrzeby żywieniowe psów dlatego też żywienie to kluczowy czynnik aby zapewnić psu zdrowie i dobrą jakość życia. W poniższym artykule omówię jakie zmiany w diecie powinniśmy wprowadzić, a jakich absolutnie nie powinniśmy gdy pies wchodzi w starszy wiek.

Kiedy uznajemy psa za seniora?

             No właśnie kiedy? Rozmawiając z właścicielami moich pacjentów widzę pewną tendencję. Uznają oni bowiem, że dzień 8 urodzin to jakaś magiczna numerologiczna liczba której przekroczenie obliguje ich do drastycznych zmian w diecie. I mówię tu tak o właścicielach owczarków czy samoyedów jak i małych kundelków. Czy tak jest w istocie? Oczywiście, że nie! To czy pies wchodzi czy nie w okres seniora jest sprawą bardzo indywidualną. Choć można uznać, że jeśli pies przekroczył 80% przewidywanej długości życia (typowej dla danej rasy lub linii) wchodzi powoli w okres starczy.

Pierwszym czynnikiem warunkującym tempo starzenia się jest oczywiście genetyka a co za tym idzie rasa i wielkość. Według badań psy małych ras wchodzą w okres starości w wieku 9,6-13,3 lat, Psy ras średnich 9,3-12,4 lat, Psy Ras dużych 7,5-10,2 lat a rasy olbrzymich nawet 5,5-9,4 lat. Oznacza to że podczas kiedy 9 letni Shih Tzu może być jeszcze sprawnym i aktywnym psiakiem w sile wieku podczas kiedy 9 letni Dog będzie już w zaawansowanym wieku starczym.

Do innych czynników warunkujących tempo starzenia się należy styl życia oraz odżywianie.

Fot. Ossi lat 13. Hodowla PAKA ZWIERZAKA

Z jakimi zmianami wiąże się proces starzenia u psa?

             Z wiekiem organizm zwierząt przechodzi przez wiele zmian, które wpływają na ich potrzeby żywieniowe. Starsze zwierzęta często mają upośledzony metabolizm, co oznacza, że potrzebują mniej kalorii. Jednocześnie ich zdolność do przyswajania niektórych składników odżywczych może się zmniejszać. U seniorów następuje też obniżenie tempa przemian wewnątrzkomórkowych, w mniejszych ilościach wydzielana jest również ślina i sok żołądkowy. Rąbek szczoteczkowy (przekładający się na powierzchnię wchłaniania) wypłaszcza się. Spowolnieniu ulega też motoryka układu pokarmowego zwłaszcza okrężnicy i prostnicy.

To co jest bardzo ważne obniża się stopień wykorzystania glukozy, która jest bardzo istotnym źródłem energii dla komórek mózgu które odpowiadają za pamięć i uczenie się.

Masz na pokładzie psa seniora?

             Jeśli już zauważyłeś u swojego psa pewne objawy wskazujący na to, że wstępuje on w okres starczy np. większą senność warto zwrócić się do Twojego lekarza weterynarii. Starsze psy są bardziej podatne na niektóre problemy zdrowotne w tym:

·       otyłość,

·       zaburzenia czynności nerek,

·       dysfunkcje wątroby

·       utrata masy mięśniowej

·       choroby stawów

·       zmiany poznawcze

Dlatego właśnie, tak ważna jest profilaktyka i wykonywanie przynajmniej raz do roku:

• Badanie krwi tzw. Profil geriatryczny

• Pomiar ciśnienia krwi

• Ocenę występowania bólu

Czy pies potrzebuje karmy typu SENIOR

             Wielu zatroskanych właścicieli starszych psów przychodzi do mnie na konsultację bym pomogła im wybrać odpowiednią karmę typu SENIOR, często nawet wtedy gdy pies doskonale czuje się na obecnej karmie dla psów dorosłych i nie ma żadnych objawów niepożądanych. Praktycznie większość producentów produkujących karmy komercyjne dla zwierząt domowych ma w swojej ofercie produkt, który w teorii ma być przystosowany do zmieniających się potrzeb starszych psów. Ich składy bardzo się różnią ale tak naprawdę niewiele badań potwierdziło odpowiedni profil składników odżywczych dla seniorów i składy tych karm są w większości założeniami producentów.

1. Karmy SENIOR wykazują się często niższą gęstością energetyczną (zawiera mniej kcal na 100g). I jeśli mamy do czynienia z psiakiem otyłym, być może na skutek problemów ortopedycznych, z dużym apetytem taka karma odniosłaby skutek. Trzeba jednak pamiętać że u psów starszych pogarsza się zmysł powonienia a co się z tym wiąże wiele takich psów boryka się raczej ze zmniejszonym łaknieniem. Karmy z zmniejszoną energetycznością uzyskuje się zwykle poprzez zmniejszenie udziału tłuszczu i białka (czyli tych elementów diety które wpływają na smakowitość) i wyższym udziałem włókna (który wpływa na mniejszą smakowitość). Może się więc zdarzyć tak, że pies z obniżonym łaknieniem odmówi przyjęcia takiej karmy co przeniesie się na dostarczenie do organizmu zbyt małych ilości składników odżywczych co może jeszcze pogorszyć jego kondycję.

2. Karmy SENIOR mają też zwykle obniżoną ilość tłuszczu o czym pisałam już powyżej. Nie u wszystkich psów jest to potrzebne. Tłuszcze zwłaszcza te z rodziny Omega 3 są ogromnie ważne w zachowaniu procesów poznawczych, dodatkowo u starych psów może występować niedowaga, w takich przypadkach dodatek tłuszczu jest ogromnie ważny.

3. Karmy senior zazwyczaj mają obniżony poziom białka i fosforu. O tym czy senior faktycznie potrzebuje zmniejszonej ilości białka napiszę oddzielny akapit, więc pozostańcie ze mną do końca.
   

W związku z powyższym naprawdę nie ma wskazań by zmieniać psu karmę z ADULT na SENIOR. W ogromnej większości psy starsze doskonale czują się na diecie którą jadły całe życie i jeśli dodatkowo nie choruje on na coś przewlekle, w większości przypadków dawkę pokarmową którą otrzymywał do teraz można po prostu dostosować do zmieniającego się zapotrzebowania i np. dodać coś z szeroko proponowanych dla seniorów nutraceutyków.

Fot. Ossi lat 13. Hodowla PAKA ZWIERZAKA

Zapotrzebowanie Seniora na białko:

             Sprawa mocno kontrowersyjna. Czytałam na ten temat w niezliczonej ilości publikacji naukowych i słuchałam mądrych głów na wielu szkoleniach i kursach. Faktem jest to, że w większości producenci oferując nam produkt dla psiego seniora, obniżają w nim ilość białka „by nie obciążać nadmiernie nerek”. W badaniach naukowych nie ma dowodów świadczących, że ograniczona podaż białka wpływa w jakimkolwiek stopniu na obniżenie występowania dysfunkcji wątroby czy też zaburzeń czynności nerek. Z drugiej strony stosowanie diet wysokobiałkowych również nie dało ewidentnych korzyści dla zdrowia.

Niski poziom białka w diecie może wpłynąć na utratę masy mięśniowej u psich seniorów, co jest sprawą niebezpieczną zwłaszcza u psów które maja problemy z układem ruchu. Należy nadmienić że istnieją badania które wskazują, że psy starsze mogą mieć nawet 20% wyższe zapotrzebowanie na białko, by utrzymać odpowiednią masę mięśniową, niż roczne psy.

Jaki jest mój stosunek do tych doniesień i co radzę właścicielom moich starszych pacjentów? Zazwyczaj u zdrowych, aktywnych psów, o odpowiedniej masie mięśniowej radzę dietę normobiałkową. Natomiast w przypadku psów u których lekarze prowadzący obserwują niedobór masy mięśniowej rekomenduję dietę wysokobiałkową. Niskie poziomy białka wskazuję jedynie u pacjentów chorych.

Jakie dodatki w diecie seniora?

Suplementy. My Polacy je kochamy, a skoro sami wprowadzamy je do diety, szeroko używamy ich również u naszych psów. Chcemy przecież by były zdrowe i szczęśliwe. W tym wszystkim ważny jest umiar. Nawet na opakowaniach suplementów bardzo często znajdujemy informację, że suplement nie może być zamiennikiem zdrowej, zbilansowanej diety. Powinien być dodatkiem. Bardzo często przychodzą do mnie pacjenci z problemami żołądkowymi np. refluks, wymioty żółcią, nadmiarem śluzu w kale. Lekarze weterynarii mają u nich problem z postawieniem diagnozy bo teoretycznie „wszystko ok” a nic okej nie jest. Bardzo często odstawienie wszelkich proszków i wsypek daje natychmiastowy efekt i ulgę psu.

Poniżej wstawiam Wam opisy dodatków do diety o udowodnionym działaniu u psów w wieku starczym. Ale używajcie ich proszę z umiarem. Specjalnie podzieliłam je na moduły tak byście mogli wesprzeć swojego psiaka w tym z czym ma problem. Nie bierzcie od raz wszystkiego :)

Otyły senior

• Włókno pokarmowe

• FOS- sprzyjające rozwojowi specyficznej flory bakteryjnej, nie ulegają strawieniu a fermentacji.

  • Inulina

  • Pulpa buraczana

• MOS- szczególnie korzystne wpływa na odporność organizmu, mają również zdolność do wiązania bakterii patogennych
  

  • Drożdże browarnicze

Należy pamiętać by nie stosować włókna u seniorów lecących na wadze- mających problem z utrzymaniem odpowiedniej masy ciała oraz u psów z problemami z trzustką.

• DHA i EPAU psich seniorów spada aktywność desaturaz więc bardzo ważne jest dostarczanie pochodnych kwasu linolenowego czyli właśnie DHA i EPA. Zarówno DHA i EPA hamują stany zapalne, przez co pomagają przy chorobach autoimmunologicznych, wpływają pozytywnie na pamięć referencyjną oraz zdolność uczenia się. Są produkowane przez organizm psa ale w niewystarczających ilościach. A to czyni go suplementem który możemy wprowadzać w odpowiednich ilościach u każdego psa bez względu na wiek i stan zdrowia. Omega-3 pochodzące z oleju rybiego mogą wspomóc aktywny proces odchudzania (zmiana diety, wprowadzenie aktywności fizycznej) na kilka sposobów. Pierwszy z nich polega na ewentualnym zmniejszaniu odczucia głodu i apetytu. Kwasy EPA i DHA powinno łączyć się z przeciwutleniaczami.
  

Praca mózgu:

• MCT czyli  sredniołańcuchowe trójglicerydy. Są one łatwo przyswajalnym źródłem energii dla starzejących się komórek mózgu. Są to substancje o udowodnionym działaniu (5,5% w suchej masie) na funkcje poznawcze. To co jest bardzo ważne mogą być używane u seniorów w przypadku chorób wątroby i trzustki gdyż nie wymagają udziału kwasów żółciowych do ich strawienia, omijają też trzustkę. Praktycznie w pełni wchłaniają się do krwioobiegu. Mogą również być pomocne w przypadku psiaków z padaczką idiopatyczną.  

• EPA i DHA

• Przeciwutleniacze: Część z przeciwutleniaczy wpływają na spowolnienie starzenia się mózgu, regulując procesy poznawcze. Oprócz tego obniżają ilość wolnych rodników, które bezpośrednio wpływają na uszkodzenie komórek

  • Flawonoidy

  • Wit. C i wit. E

  • Karotenoidy
    

• Witaminy z grupy BRegularne przyjmowanie witamin z grupy B, zwłaszcza B6, B9 i B12, może zmniejszyć ryzyko zaburzeń procesów poznawczych. Witaminy te wspierają zdrowe funkcjonowanie mózgu i są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.

• Argininaodgrywa kluczową rolę w produkcji tlenku azotu, niezbędnej substancji regulującej nie tylko naczynia krwionośne i mózg, ale pełniącą funkcję kontrolną w produkcji białych krwinek.
  

Stawy i mięśnie:

• GAG- glukozaminoglikanywiele karm dla psów, tych skierowanych dla psów dorosłych jak i dla szczeniąt czy seniorów zawiera w składzie GAG, niestety ilości zazwyczaj są niewystarczające dlatego też dobrze jest podawać je dodatkowo.

• HMB- naturalny metabolit leucynypotrzebny do włączenia gdy przy problemach ortopedycznych obserwujemy również niedobór masy mięśniowej

• DHA+EPA
  

Żywienie starszych zwierząt wymaga szczególnej uwagi i dostosowania do ich zmieniających się potrzeb. Dbając o odpowiednią dietę, możesz znacząco poprawić jakość życia swojego pupila i przedłużyć jego zdrowie oraz witalność. Pamiętaj o regularnych konsultacjach z weterynarzem i dostosowywaniu diety do indywidualnych potrzeb Twojego zwierzaka.

Czy masz pytania dotyczące żywienia swojego starszego zwierzaka? Skontaktuj się ze mną! Bardzo chętnie pomogę!

Ula Szymkowiak- dietetyk weterynaryjny, dietetyk zwierzęcy

tel. 786816024

e-mail: ursa.sobczak@gmail.com